Συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη θεμελίωση και απονομή σύνταξης
1. Πώς θεμελιώνεται το συνταξιοδοτικό δικαίωμα εάν έχω εργαστεί σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ;
Για τη συμπλήρωση των ετών/ημερών ασφάλισης που απαιτούνται για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, λαμβάνονται υπόψη όλοι οι χρόνοι ασφάλισης που έχουν πραγματοποιηθεί σε χώρες της ΕΕ, του ΕΟΧ και στην Ελβετία, όπως αυτοί βεβαιώνονται από τους αρμόδιους ασφαλιστικούς φορείς.
Ωστόσο, τυχόν παράλληλοι χρόνοι ασφάλισης λαμβάνονται υπόψη μόνο μία φορά, σύμφωνα με τους κανόνες που ορίζουν οι σχετικές διατάξεις των Κανονισμών (ΕΚ) 883/04 και 987/09.
2. Έχω εργαστεί και ασφαλιστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, χώρες του ΕΟΧ ή στην Ελβετία). Από ποια χώρα θα πάρω σύνταξη;
Ο αρμόδιος φορέας κάθε χώρας, αφού συνυπολογίσει τους χρόνους ασφάλισης που έχουν πραγματοποιηθεί σε όλα τα κράτη μέλη, χορηγεί ξεχωριστή σύνταξη (γήρατος ή αναπηρίας ή επιζώντων) ανάλογη με τις περιόδους ασφάλισης (ή/και κατοικίας) που έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα του και σύμφωνα με τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις που ορίζονται από την εθνική του νομοθεσία.
3. Πώς υπολογίζεται η συνταξιοδοτική παροχή εάν έχω εργαστεί σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ (χώρες του ΕΟΧ ή στην Ελβετία) και ο χρόνος που έχω πραγματοποιήσει στην Ελλάδα δεν επαρκεί για να λάβω ελληνική σύνταξη;
Οι χρόνοι ασφάλισης που έχουν πραγματοποιηθεί σε κράτη μέλη της ΕΕ/ΕΟΧ/Ελβετία, συνυπολογίζονται για τη θεμελίωση του δικαιώματος και ο αρμόδιος φορέας χορηγεί αναλογική (τμηματική) παροχή.
4. Έχω εργαστεί και ασφαλιστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, χώρες του ΕΟΧ ή στην Ελβετία) και ο χρόνος που έχω πραγματοποιήσει στην Ελλάδα επαρκεί για να λάβω ελληνική σύνταξη. Είναι υποχρεωτική η εφαρμογή των ευρωπαϊκών Κανονισμών (ΕΚ) 883/04 και 987/09;
Ναι. Η εφαρμογή των ευρωπαϊκών Κανονισμών είναι υποχρεωτική, ακόμα και αν θεμελιώνετε αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα στην Ελλάδα (μόνο με τους ελληνικούς χρόνους ασφάλισης). Σε αυτή την περίπτωση πραγματοποιείται διπλός υπολογισμός, αυτοτελούς και αναλογικής παροχής και χορηγείται το ευνοϊκότερο για τον ασφαλισμένο ποσό σύνταξης.
5. Έχω εργαστεί και ασφαλιστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, χώρες του ΕΟΧ ή στην Ελβετία). Δικαιούμαι προσωρινή σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ;
Μπορείτε να λάβετε προσωρινή σύνταξη του ν.4387/2016 από τον e-ΕΦΚΑ, εφόσον θεμελιώνετε αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωμα στην Ελλάδα (πληρούνται δηλαδή οι χρονικές προϋποθέσεις για σύνταξη μόνο με τους ελληνικούς χρόνους ασφάλισης) και δεν λαμβάνετε άλλη κύρια σύνταξη για οποιαδήποτε αιτία από την Ελλάδα ή για άλλη αιτία από το εξωτερικό.
Σε περίπτωση που ο ελληνικός χρόνος δεν επαρκεί για την χορήγηση σύνταξης μπορεί να σας χορηγηθεί προκαταβολή σύνταξης, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις των ευρωπαϊκών Κανονισμών, εφόσον η αρμόδια υπηρεσία συντάξεων του e-ΕΦΚΑ διαθέτει τις απαιτούμενες πληροφορίες για τη θεμελίωση του δικαιώματός σας.
6. Είμαι κάτοικος εξωτερικού. Πού θα υποβάλω το αίτημα για προσωρινή σύνταξη;
Εφόσον είστε κάτοικος εξωτερικού, το αίτημα για προσωρινή σύνταξη θα το αποστείλετε στην αρμόδια Υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ, από την οποία σας ζητήθηκαν τα ελλείποντα δικαιολογητικά, ή σε αυτήν στην οποία ο Φορέας της αλλοδαπής έχει διαβιβάσει το αίτημά σας για σύνταξη.
7. Για να θεμελιώσω συνταξιοδοτικό δικαίωμα στην Ελλάδα θα ληφθεί υπόψη όλος ο χρόνος ασφάλισης που έχω πραγματοποιήσει στο εξωτερικό (σε χώρα ΕΕ, ΕΟΧ ή στην Ελβετία) ή μόνο όσος απαιτείται για τη συμπλήρωση των χρονικών προϋποθέσεων κατά την ελληνική νομοθεσία;
Ο χρόνος ασφάλισης που έχει πραγματοποιηθεί σε κράτος μέλος της ΕΕ, χώρα του ΕΟΧ ή/και στην Ελβετία, λαμβάνεται υπόψη πάντα στο σύνολό του, όπως γνωστοποιείται από τον αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα στο σχετικό ευρωπαϊκό έντυπο.
Μοναδική εξαίρεση αποτελούν οι χρόνοι ασφάλισης που δίνονται κυρίως ως πριμοδότηση και υπερβαίνουν τη χρονική περίοδο μέσα στην οποία εντάσσονται (π.χ. εάν γνωστοποιούνται για το διάστημα 1/1/95-31/12/95: 14 μήνες, θα ληφθούν υπόψη μόνο 12 μήνες).
8. Είμαι υπήκοος τρίτης χώρας (εκτός ΕΕ/ΕΟΧ/Ελβετίας) και έχω εργαστεί στην Ελλάδα και σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Ισχύουν οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί στην περίπτωσή μου;
Εφόσον έχετε διαμείνει νόμιμα και έχετε πραγματοποιήσει ασφάλιση (λόγω εργασίας) στην Ελλάδα και σε άλλη χώρα της ΕΕ (εκτός της Δανίας), ισχύουν και για εσάς οι διατάξεις των ευρωπαϊκών Κανονισμών για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας.
9. Σε ένα από τα κράτη μέλη στα οποία έχω εργαστεί, έχω ασφαλιστεί για λίγους μήνες. Θα αξιοποιηθεί αυτό το διάστημα;
Ναι. Τυχόν διάστημα ασφάλισης μικρότερο του ενός (1) έτους θα ληφθεί υπόψη από την χώρα που θα σας χορηγήσει σύνταξη σαν να είχε πραγματοποιηθεί υπό τη νομοθεσία της.
Σε περίπτωση που έχετε ασφαλιστεί σε περισσότερα από 2 κράτη μέλη, ο χρόνος κάτω του έτους θα ληφθεί υπόψη αναλογικά από τις χώρες που θα σας χορηγήσουν σύνταξη, βάσει της πραγματοποιηθείσας ασφάλισης σε καθεμία από αυτές.
10. Έχω απασχοληθεί στην Ελλάδα, στον αγροτικό τομέα, πριν καταστεί υποχρεωτική η καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. Δικαιούμαι σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ με συνυπολογισμό του χρόνου ασφάλισης που έχω πραγματοποιήσει σε χώρα της ΕΕ (του ΕΟΧ ή στην Ελβετία);
Οι περίοδοι απασχόλησης στην Ελλάδα, με την ιδιότητα του αγρότη, πριν το 1998 και χωρίς υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, μπορούν να αξιοποιηθούν εφόσον έχετε ασφαλιστεί στο εξωτερικό μετά το 1998 και έχετε συμπληρώσει, συνολικά, 25 έτη ασφάλισης για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
11. Κατοικώ μόνιμα στο εξωτερικό (σε χώρα της ΕΕ, του ΕΟΧ ή στην Ελβετία). Μπορεί η ελληνική σύνταξη να καταβάλλεται σε τραπεζικό λογαριασμό που διαθέτω στη χώρα κατοικίας μου;
Ναι. Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για την χορήγηση σύνταξης από τον e-ΕΦΚΑ, αυτή μπορεί να καταβάλλεται σε οποιαδήποτε, ενταγμένη στο ευρωπαϊκό διατραπεζικό σύστημα SEPΑ, Τράπεζα κράτους μέλους της ΕΕ, ΕΟΧ και της Ελβετίας.
12. Πρόκειται να λάβω (ή λαμβάνω ήδη) ελληνική σύνταξη, αλλά κατοικώ σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ (ή χώρα του ΕΟΧ ή στην Ελβετία), στο οποίο έχω δικαίωμα περίθαλψης. Μπορώ να εξαιρεθώ από την κράτηση εισφοράς υπέρ του κλάδου υγείας του e-ΕΦΚΑ;
Ναι, μπορείτε να εξαιρεθείτε από την κράτηση εισφοράς υπέρ του κλάδου υγείας του e-ΕΦΚΑ από την ελληνική σύνταξη, εφόσον η χώρα, στην οποία κατοικείτε, σας δίνει δικαίωμα περίθαλψης λόγω εργασίας ή συνταξιοδότησης.
Δεν μπορείτε να εξαιρεθείτε, ωστόσο, εάν το δικαίωμά σας σε ασφάλιση ασθένειας στην αλλοδαπή έχει αποκτηθεί με την ιδιότητα του μέλους οικογενείας ή με την ιδιότητα του κατοίκου.
13. Κατοικώ μόνιμα στο εξωτερικό (σε χώρα της ΕΕ, του ΕΟΧ ή στην Ελβετία) και έχω ασφαλιστεί και σε επικουρικό Ταμείο στην Ελλάδα. Ισχύουν οι ευρωπαϊκοί Κανονισμοί στην περίπτωσή μου; Ποια διαδικασία προβλέπεται προκειμένου να λάβω την επικουρική μου σύνταξη;
Οι ευρωπαϊκοί Κανονισμοί 883/04 & 987/09 δεν συντονίζουν τις επικουρικές συντάξεις που χορηγούνται βάσει της εθνικής νομοθεσίας. Πρέπει επομένως να έχετε πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο χρόνο αποκλειστικά στην ελληνική επικουρική ασφάλιση και να δικαιούστε κύρια σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ.
Εφόσον είστε κάτοικος εξωτερικού, το αίτημα για την επικουρική σύνταξη θα το αποστείλετε στην αρμόδια Υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ που θα σας ζητήσει τα ελλείποντα δικαιολογητικά όταν λάβει από τον Φορέα της αλλοδαπής την αίτηση για την κύρια σύνταξη.
14. Κατοικώ μόνιμα στην Ελλάδα και έχω ασφαλιστεί σε επικουρικό/επαγγελματικό Ταμείο στο εξωτερικό (χώρα της ΕΕ, του ΕΟΧ ή στην Ελβετία). Ισχύουν οι ευρωπαϊκοί Κανονισμοί στην περίπτωσή μου;
Όχι. Οι ευρωπαϊκοί Κανονισμοί 883/04 & 987/09 δεν συντονίζουν τις επικουρικές συντάξεις που ενδεχομένως χορηγούνται βάσει της εθνικής νομοθεσίας κρατών μελών της ΕΕ, χωρών του ΕΟΧ ή της Ελβετίας.
Κατά συνέπεια, όσον αφορά την επικουρική ή επαγγελματική σας σύνταξη από το εξωτερικό, θα ενημερωθείτε απευθείας από τον εκεί αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα σας (το επαγγελματικό σας Ταμείο ή το Ταμείο επικουρικής ασφάλισης), χωρίς τη μεσολάβηση των Υπηρεσιών του e-ΕΦΚΑ.
15. Σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου του e-ΕΦΚΑ, κατοίκου εξωτερικού, ποιες ενέργειες απαιτούνται και ποια υπηρεσία πρέπει να ενημερωθεί;
Μετά τον θάνατο συνταξιούχου του e-ΕΦΚΑ, θα πρέπει, το συντομότερο δυνατόν, να αποσταλεί ληξιαρχική πράξη θανάτου στην αρμόδια υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ που διαχειρίζεται την πληρωμή σύνταξης του θανόντα προκειμένου να διακοπεί η καταβολή της ελληνικής σύνταξης. Στην επιστολή σας πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρετε τον ΑΜΚΑ ή/και τον ΑΦΜ ή/και τον Αριθμό Μητρώου του θανόντα και το ελληνικό Ταμείο από το οποίο λάμβανε σύνταξη.
Επισημαίνεται ότι δεν θα πρέπει να γίνει ανάληψη των ποσών της ελληνικής σύνταξης που πιστώθηκαν στον τραπεζικό λογαριασμό του θανόντα μετά την ημερομηνία θανάτου.
16. Επιθυμώ να συνταξιοδοτηθώ από τον e-ΕΦΚΑ, με βάση τους ευρωπαϊκούς Κανονισμούς, αλλά το ερώτημά μου αφορά την ελληνική νομοθεσία και δεν περιλαμβάνεται στις πληροφορίες που δίνονται εδώ. Πώς μπορώ να πληροφορηθώ περισσότερα;
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ελληνική νομοθεσία στον τομέα των συντάξεων, μπορείτε να βρείτε στους συνδέσμους:
https://www.efka.gov.gr/el/syntaxioychoi/sychnes-eroteseis-kai-apanteseis-schetika-me-syntaxeis και https://www.efka.gov.gr/el/diadikasia-syntaxiodoteses